Бану Тілегенова, марал өсіру шаруашылығының басшысы, «Зәру» шипажай-пантотерапиялық емханасының негізін қалаушы, облыстық мәслихаттың депутаты, «Атамекен» КП аймақтық кеңесінің мүшесі, Қазақстанның іскер әйелдер қауымдастығының мүшесі.
«Зәру» сөзін қазақ тілінен аударғанда адамдарға «қажетті», «қажет» деп аударылады. Кәсіпкер Бану Тілегенова жұбайы Ертарғынмен бірлесіп марал шаруашылығымен айналысады. «Мен жолымды өз еркіммен, мәңгілікке таңдадым –бұл адамдарға көмектесу, әрбір отбасына денсаулық әкелу. Сондықтан қазақстандықтардың денсаулығын сақтау үшін аса қажет пантогематогенді өндіруді қолға алдық. Мүйіздердің бірегей құрамы олардың әртүрлі салаларда қолданылуын қамтамасыз етеді». Өндірілетін өнімнің ең жоғары сапасы «Қазақстанның үздік тауары» облыстық байқаулар мен көрмелерде бірнеше рет қатаң қазылар алқасының жоғары бағасына ие болды.
Шипажайдың құрылғанына бес жыл
Жақында марал өсіру шаруашылығы мен «Зәру» шипажайы өзінің бірінші мерейтойын атап өтті. Бес жылдың ішінде көп салалы кәсіп құрған бірегей әйелдің басшылығымен ауқымды жұмыстар атқарылып, айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізілді. Осы уақыт ішінде қызмет көрсету сапасы мен сұраныстың артқаны соншалық, компания күн сайын кеңейіп келеді. Мәселен, еліміздің ең ірі мегаполисі – Алматыда шаруа қожалығы өз филиалын ашты!
– Біз нарыққа 2018 жылдың басында шықтық. Марал өсірумен және шипажайлық-курорттық пантотерапиямен айналысамыз. Бұғылардың жетілмеген мүйіздерінен табылған қанды фармацевтикалық мақсатта пантогематоген дайындау үшін пайдаланамыз. Бастапқыда бұл дәріні шипажайымызда емделушілердің денсаулығын жақсарту үшін пайдаландық, енді Қазақстан бойынша ғана емес, халықаралық сертификатқа ие болып, Еуропалық Одақ елдеріне де экспорттаймыз», – дейді Бану Тілегенова.
Отыз жылдан астам қызметінде кейіпкерімізге талай қиындықтарды еңсеруге тура келді, бірақ ол мойымай, кәсібін қайта бағыттап, табысқа жетті. Бану Жұбанғалиқызының басты жетістіктерінің бірі – марал мүйізінен жасалған отандық өнімнің жаңа брендін жасау.
«Бұғы мүйізі – емдік күші жағынан таңғажайып табиғи өнім, – деп жалғастырады кейіпкеріміз, – мүйіздердің емдік қасиеттері ежелгі қытай мифологиясында айтылған, бұғылар құдайлардың тұрақты серігі ретінде қастерленген. Кейінірек бұғы мүйізі қытай, тибет және корей емдік жүйелерінде кеңінен қолданылды. Осылайша, Тибет медицинасы туралы ең көне «Джуд-ши» оқулығында бұғы мүйізі күш-қуатты арттыратын және іріңді жараларды емдеу құралы ретінде айтылған. Мүйіздің бірегей қасиеттерінің даңқы бізге 18 ғасырда келді, бірақ бұл өнімнің қасиеттерін тек 20 ғасырдың 30-жылдарында егжей-тегжейлі зерттей бастады.
Көшпелілер бұғының да адамдар сияқты жаны бар және ол өлгеннен кейін де өмір сүре береді деп сенген. Бұғы үлкен құрметке ие болды. Ғалымдар бұл асыл жануарларды бейнелейтін петроглифтердің сиқырлы сипатта болғанына сенімді. Бұғылар туралы ертегілер айтылды, олар әлемдер арасын байланыстырушы болып саналды.
Бұғы мүйіздерінің құрамы өте бай — олардың құрамында аминқышқылдары, коллаген, витаминдер, макро- және микроэлементтер, сонымен қатар фосфор, кальций, никель, калий, кремний, натрий, марганец, селен, кобальт, мыс, мырыш, йод бар. Элементтердің мұндай кең ауқымы дәріханада сатып алуға болатын жасанды түрде жасалған дәрумендер кешенінде кездеспейді.
– Әзірге біздің мамандандырылған шипажай Батыс Қазақстандағы жалғыз шипажай. Клиенттер көп, сондықтан біз жыл бойы жұмысты ұйымдастырдық, оның ішінде сенбі, жексенбі, — дейді Бану Жұбанғалиқызы. — Бүгінгі таңда бізге Қазақстанның барлық аймақтарынан адамдар келеді, олардың арасында бірінші, екінші және үшінші топтағы мүгедектер көп. Біз оларды портал арқылы қабылдаймыз. Емдеу нәтижелері тамаша. Көбі екі-үш рет қайта келеді. Бұғы мүйізінен ванна теріге жасартатын әсер етеді, токсиндерді кетіруге және қан құрамын жақсартуға көмектеседі. Осылайша, мүйіздің қалпына келтіретін, сергітетін, емдік және қабынуға қарсы әсері бар, қан қысымын төмендетеді, иммундық жүйені нығайтады және ынталандырады, физикалық және психикалық өнімділікті арттырады. Сонымен қатар, бұғы мүйіздері ешқандай тәуелділікті тудырмайтын тамаша табиғи антидепрессант болып табылады, ал адаптоген дененің сыртқы әсерге қарсылығын арттырады және пайда болған қиындықтарды оңай жеңуге көмектеседі.
Тұрақты өсу
– Мен алға ұмтылуға қызығушылық танытамын. Біздің өнімдеріміз бен қызметтеріміз барған сайын танымал бола түсуде. Өнімдеріміздің жоғары сапасын қамтамасыз ету үшін өз зертханамызды аштық, біз толық автоматтандырылған процессі бар технологияны қолдана отырып, пантогематоген шығарамыз, — деп атап өтті Бану Тілегенова, — біздің өнімдеріміз бен қызметтерімізге сұраныс жақын жерден науқастардың барлық санаттарына арналған қосымша оңалту орталығын, сондай-ақ мүгедек балаларға арналған оңалту орталығын салуға итермеледі. Күн сайын қызығушылық танытқандар көбейіп келеді. Сондықтан халыққа пантотерапияның қолжетімділігін арттыра түсу үшін бұғы бар Қазақстанның түкпір-түкпірінде осындай сауықтыру орындары салынуы керек деп есептеймін.
Міне, ризашылық білдірген пациенттердің пікірлерінің бірі: «Мен мұнда қанша рет келсем де, шипажай қызметкерлерінің кәсібилігіне, панто өнімдерімен емдеудің тиімділігіне және оны қолданудың кеңдігіне, сондай-ақ мұндағы табиғаттың сұлулығына таңданамын! Сонымен қатар, мұнда тамаша мәдени бағдарлама бар! Мен барлық отбасым мен достарыма осында келуге кеңес беремін!»
Табыстың құрамдас бөліктері
Кәсіпорынның жетістіктерінің жоғары деңгейде мойындалуы Бану Жұбанғалиқызының жетекшілігімен бүкіл ұжымның ерен еңбегінің нәтижесі болды.
-Дегенмен, ең алдымен, асыл тұқымды марал шаруашылығын құрушы, мамандығы мал дәрігері болған күйеуімнің еңбегін атап өткім келеді. Мәртөк ауданына марал әкелу оның ойы еді. Ал менің ойым марал өнімдерінен шипажай салу болатын. Бұл, әрине, біздің пантотерапия қызметкерлерінің, санаторий мен шаруа қожалықтарының жұмысына атсалысқандардың, дәрігерлер мен мал дәрігерлерінің үлкен еңбегі. Жас кадрларды дайындау, тарту бағытында ауқымды жұмыстар атқарылуда. Мәселен, «Зәру» базасында Шығанақ Берсиев атындағы колледж студенттеріне дуальды оқыту жүргізіледі.
– Біздің жас ветеринарлар кәсіптік тәжірибеден, жұмыс орнында оқудан өтеді. Екі жыл бізбен бірге жұмыс істеп, оқыған бір студент колледжді үздік бітіріп, оқу орнына сабақ беруге шақырылса, екінші түлек бізбен бірге мал дәрігері болып жұмыс істеуге қалды деп мақтана аламын. Оған мамандарға арнап тұрғызған тұрғын үй бердік, тиісінше жоғары жалақымен қамтамасыз еттік», — деп атап өтті Бану Жұбанғалиқызы.
Өндірілетін өнімнің желісі туралы
– Әзірге біздің өнім ассортиментінде бір өнім – пантогематоген бар, оны халықтың барлық санаттары тиімді пайдаланады. Біз өндіріс көлемін жыл сайын арттырамыз. Жабдықтарды кеңейту үшін онлайн сауда ұйымдастырдық. Ресей, Түркия, Әзірбайжан сияқты көптеген елдерден тапсырыстар келеді.
Пантогематоген қазірдің өзінде нарықта лайықты орнын алды. Бүгінгі күні менің мақсатым – марал шаруашылығы өнімдерінің сапалы құрамдас бөліктерінен таблетка және капсула түрінде адамның иммунитетін арттыратын түрлі белсенді биологиялық қоспалар шығаруды ұйымдастыру. Мүйіздердің бірегей құрамы олардың әртүрлі салаларда қолданылуын қамтамасыз етеді, мысалы, косметологияда: мүйіздердің өзінен алынған ұнтақ немесе құрғақ пантогематогенді кремдер мен лосьондарға қосуға болады — бұл теріні жасартады және сергітеді, нүктелік қабынуды жеңілдетеді. Марал сабыны тері ауруларына, дерматитке, псориазға тиімді. Бұл балаларға өте пайдалы. Бірақ әзірге қажетті инвестиция мен қаражаттың жоқтығы қолбайлау», — дейді марал өсіру шаруашылығының басшысы.
Жан-жақты және жүйелі түрде
Бану Тілегенова өндірісте жұмыс істегеніне қарамастан, көп уақытын қоғамдық жұмыстарға арнап, түрлі әлеуметтік жобалар мен мемлекеттік бағдарламаларды қолдап, кәсіпкерліктің озық тәжірибесін насихаттап келеді. Бану Жұбанғалиқызы Қазақстанның іскер әйелдері қауымдастығының, саясаткер әйелдер клубының, «Атамекен» КП аймақтық кеңесінің, Ақтөбе қоғамдық кеңесінің басқарма мүшесі, қонақ үй және мейрамхана бизнесі қауымдастығын басқарады.
«Зәру» шипажайы бұрыннан келе жатқан кәсіпкерлер үшін диалог алаңына айналды, оның базасында ауылдық жерлерде әйелдер кәсіпкерлігін дамыту мәселелері талқыланатын семинарлар, тренингтер, оқу шеберлік сыныптары өткізіледі. Соның нәтижесінде соңғы жылдары ауданда өз ісін ашқан әйелдердің үлесі айтарлықтай өсті.
-Бүгінгі таңда ауылдың өмір сүру деңгейін көтеру үшін ауыл еңбеккерлерін нәтижелі жұмыспен қамтуға ынталандыру және кәсіпкерлікті дамыту маңызды. Біз Мәртөк ауданының белсенді әйелдерін біріктіріп, олардың қызметінің құрылымы мен бағытын қалыптастыруға тырысамыз», — деп атап өтті ол, — мысалы, пантотерапия емханасының базасында «Шипажай кәдесыйы» халық қолданбалы өнер фестивалі өткізілуде, мұнда жергілікті қолөнершілер тәжірибе алмасып, шығармашылығын насихаттап, өнімдерін сатады. Медициналық мекемеде демалушылар үшін бұл өңірдің сәндік-қолданбалы өнерімен танысуға және кәдесый ретінде бірдеңе сатып алуға тамаша мүмкіндік. Панто емханасы сонымен қатар жергілікті өндірушілерге экологиялық таза өнімдер: табиғи ірімшіктер, бал, сүт өнімдері, жаңа піскен кондитерлік және нан өнімдерін сатуға мүмкіндік береді.
Шипажай базасында туристік бағыт әзірленуде. Марал асыл тұқымды мал шаруашылығы мен емхана- Мәртөк ауданына баратын қазіргі туристік бағыттың бойында міндетті түрде бару керек жер.
– Мен Ақтөбе облыстық мәслихатының депутаты, қоғам қайраткері ретінде ауыл тұрғындарына қосалқы шаруашылықты ұйымдастырып, ұлғайтуға, төмен пайызбен несие алып, жұмыс орындарын құруға мүмкіндік беретін «Ауыл аманаты» бағдарламасын насихаттап, ауылдарды аралап жүрмін. Қазір облысымыздағы жолдардың жағдайы белсенді түрде жақсарып келеді, сондықтан ауылда сапалы өнім шығарғысы келетін әрбір адам оны аудан және облыс орталықтарына жеткізіп, қала тұрғындарына да, әлеуметтік нысандарға да сатуға, осылайша ынтымақтастық арқылы кластер құруға мүмкіндік алды. «Зәру» шаруа қожалығының мысалы осының айқын дәлелі», — деп түйіндеді сөзін Бану Тілегенова.
Бану Тлегенова – основатель успешного отечественного бренда
Бану Тлегенова, глава мараловодческого хозяйства, учредитель санатория-пантолечебницы «Зару», депутат областного маслихата, член регионального совета ПП «Атамекен», член Ассоциации деловых женщин Казахстана
«Зару», в казахской транскрипции «Зәру», переводится как «нужное», «необходимое» для людей. Именно этим и занимается мараловодческое хозяйство, которым руководит бизнесвумен Бану Тлегенова в тандеме с супругом Ертаргыном. «Свой путь я выбрала добровольно, однозначно и навсегда – помогать людям, нести здоровье в каждую семью. Именно поэтому мы начали выпускать так необходимый для поддержания здоровья казахстанцев пантогематоген. Уникальный состав пантов обеспечивает их применение в самых разных сферах». Высочайшее качество выпускаемого продукта уже неоднократно было высоко оценено строгим жюри на региональных конкурсах-выставках «Лучший товар Казахстана».
Санаторию – пять лет
Недавно мараловодческое хозяйство и санаторий «Зару» отметили свой первый юбилей. За пять лет под руководством уникальной женщины, создавшей деверсифицированный бизнес, проделана большая комплексная работа и достигнуты значительные результаты. Качество и востребованность услуг за это время достигло таких высот, что компания масштабируется с каждым днем. Так, например, крестьянское хозяйство открыло свой филиал в самом крупном мегаполисе страны – Алматы!
– Мы на рынке с начала 2018 года. Занимаемся разведением маралов и санаторно-курортным пантолечением. Мы используем кровь, которая находится в неокрепших рогах марала, в фармацевтических целях для приготовления пантогематогена. Первоначально мы использовали этот лечебный продукт для оздоровления пациентов в нашем санатории, а сейчас успешно реализуем не только на территории всего Казахстана, но и экспортируем в страны Евросоюза, получив международный сертификат, – рассказывает Бану Тлегенова.
За более чем тридцать лет деятельности нашей героине пришлось преодолевать массу сложностей, но она не опустила руки, перепрофилировала свой бизнес и добивалась успеха. Среди главных достижений Бану Жувангалиевны – создание нового бренда отечественной продукции из пантов маралов.
– Панты марала – это удивительный природный продукт по своей лечебной силе, – продолжает собеседница, – о целебных свойствах пантов упоминалось еще в древней китайской мифологии, где оленей почитали как постоянных спутников богов. Позднее панты марала широко использовались в китайской, тибетской и корейской врачевательных системах. Так, в «Джуд-ши», древнейшем учебнике по тибетской медицине, панты марала упоминаются как средство, увеличивающее силу и излечивающее гнойные раны. К нам слава об уникальных свойствах пантов пришла в XVIII веке, но подробно изучать свойства этого продукта начали только в 30-х годах XX века.
Кочевники считали, что у маралов, как и у людей, есть душа, и она продолжает жить после смерти. Оленя очень уважали. Ученые уверены, что петроглифы с изображением этих благородных животных носили магический характер. Про оленей рассказывали сказки, их считали посредниками между мирами.
Состав пантов марала очень насыщенный – в них есть аминокислоты, коллаген, витамины, макро- и микроэлементы, а также фосфор, кальций, никель, калий, кремний, натрий, марганец, селен, кобальт, медь, цинк, йод. Такого широкого набора элементов нет ни в одном искусственно созданном витаминном комплексе, который можно купить в аптеке.
– Пока наш профильный санаторий – единственный в Западном Казахстане. Клиентов много, поэтому мы организовали работу в течение всего года, включая субботу и воскресенье, – говорит Бану Жувангалиевна, – сегодня к нам приезжают люди со всех областей Казахстана, среди них немало лиц с инвалидностью первой, второй и третьей групп. Мы принимаем их по порталу. Результаты лечения превосходные. Многие приезжают повторно, по два, три года. Пантовые ванны оказывают омолаживающее воздействие на кожу, помогают выводить токсины, улучшают состав крови. Таким образом панты оказывают общеукрепляющее, тонизирующее, заживляющее и противовоспалительное действие, снижают давление, укрепляют и стимулируют иммунитет, повышают физическую и умственную работоспособность. Помимо этого, панты марала – отличный природный антидепрессант, не вызывающий никакого привыкания, а адаптоген повышает сопротивляемость организма и помогает легко переносить возникающие сложности.
Стабильный рост
– Я заинтересована в движении вперед. Наш товар и услуги приобретают всё большую популярность. Для обеспечения высокого качества выпускаемой продукции мы открыли собственную лабораторию, мы производим пантогематоген по технологии с полностью автоматизированным процессом, – обращает внимание Бану Тлегенова, – востребованность нашей продукции и услуг сподвигла нас на дополнительное строительство рядом с санаторием многопрофильного реабилитационного центра для всех категорий пациентов, а также реабилитационный центр для детей-инвалидов. С каждым днем желающих становится все больше. Поэтому считаю, что такие здравницы необходимо строить по всему Казахстану, где есть маралы, чтобы доступность пантолечения для населения увеличивалась.
Вот один из отзывов благодарных пациентов: «Сколько раз приезжаю сюда, не перстаю восхищаться профессионализмом персонала санатория, эфективностью лечения пантопродукцией и широтой его приминения, а также красотой природы, что здесь воссоздана! Кроме этого, здесь продумана прекрасная культурная программа! Всем своим родным и знакомым рекомендую сюда приезжать!»
Слагаемые успеха
Признание высоких достижений компании стало результатом большого труда всего коллектива под руководством Бану Жувангалиевны.
– Однако, в первую очередь, хотела бы отметить заслуги моего супруга, так как именно он, ветеринарный врач по специальности, явился создателем мараловодческого хозяйства. Это была его идея привезти в Мартукский район оленей. А моей идеей стало строительство санатория на базе мараловой продукции. И, конечно, это большой труд нашего персонала пантолечебницы, всех тех, кто занят в работе санатория и крестьянского хозяйства, врачей и ветеринарных врачей. Мы проводим большую работу по подготовке и привлечению молодых кадров. Так, например, на базе «Зару» проводится дуальное обучение студентов колледжа имени Шаганака Берсиева.
– У нас ребята-ветеринары проходят профессиональную практику и производственное обучение. Могу похвалиться, что один студент, который два года у нас работал и учился, с отличием окончил колледж и его пригласили преподавать в учебном заведении, а второй выпускник остался у нас работать ветеринарным врачом. Мы ему предоставили жилой дом, который построили для специалистов, и, соответственно, обеспечили высокую заработную плату, – подчеркнула Бану Жувангалиевна.
О линейке производимой продукции
– Пока в ассортименте нашего товара один продукт – пантогематоген, эффективно используемый всеми категориями населения. Мы ежегодно увеличиваем объемы его производства. Для расширения поставок мы организовали онлайн торговлю. Приходят заказы из многих стран, в том числе из России, Турции, Азербайджана.
Пантогематоген уже занял достойную нишу на рынке. Сегодня моя цель – организовать из качественных компонентов мараловодческой продукции производство различных активных биологических добавок, повышающих иммунитет человека, в виде таблеток и капсул. Уникальный состав пантов обеспечивает их применение в самых разных сферах, например, в косметологии: порошок из самих пантов или сухой пантогематоген можно добавлять в кремы и лосьоны – это омолаживает и тонизирует кожу, снимает точечные воспаления. Мараловое мыло эффективно при кожных заболеваниях, дерматитах, псориазе. Для детей оно очень полезно. Но пока все упирается в недостаток необходимых инвестиций и средств, – отмечает глава мараловодческого хозяйства.
Комплексно и системно
Несмотря на свою производственную занятость, Бану Тлегенова много времени уделяет общественной работе, поддержке различных социальных проектов и государственных программ, а также популяризирует передовой предпринимательский опыт. Бану Жувангалиевна является членом правления Ассоциации деловых женщин Казахстана, Клуба женщин-политиков, регионального совета ПП «Атамекен», общественного совета Актобе, возглавляет Ассоциацию гостинично-ресторанного бизнеса.
Санаторий «Зару» давно стал диалоговой площадкой для начинающих предпринимателей, на его базе проводятся семинары, тренинги, обучающие мастер-классы, на которых обсуждаются вопросы развития женского предпринимательства на селе. В результате за последние годы доля женщин, открывших свое дело, значительно возросла в районе.
– Сегодня важно мотивировать сельских тружениц к продуктивной занятости, развитию предпринимательства, чтобы повышать уровень жизни на селе. Мы стараемся объединить активных женщин Мартукского района, сформировать структуру и направление их деятельности, – замечает она, – так, например, на базе пантолечебницы проводится фестиваль народных художественных промыслов «Санаторный сувенир», где местные умельцы обмениваются опытом, продвигают свое творчество и реализуют продукцию. Для отдыхающих в лечебном учреждении это прекрасная возможность познакомиться с декоративно-прикладным искусством края, купить что-то на память. Также в пантолечебнице предоставлена возможность местным товаропроизводителям реализовывать экологически чистую продукцию: натуральные сыры, мед, кисломолочные продукты, свежую кондитерскую выпечку и хлебобулочные изделия.
На базе санатория развивается туристическое направление. Мараловодческое хозяйство и лечебница являются обязательным объектом посещения по действующему туристическому маршруту в Мартукский район.
– Как общественник и депутат Актюбинского областного маслихата я езжу по селам, пропагандирую программу «Ауыл аманаты», которая дает возможность сельскому населению организовывать и увеличивать свое подсобное хозяйство, брать кредит под маленький процент и создавать новые рабочие места. Сейчас в нашей области активно улучшается состояние дорог, поэтому у всех желающих производить качественную продукцию на селе есть возможность ее поставлять в районные и областной центр на реализацию как горожанам, так социальным объектам, тем самым создавая кластер посредством кооперации. Пример крестьянского хозяйства «Зару» тому яркое подтверждение, – подытожила Бану Тлегенова.
