«Кублей» — сүйікті өндіруші
14.03.2022
Талғат Берекешев, «Кублей» ЖШС директоры
Ет өнімдерінің кең сұрыпталымын өндіру бойынша отандық нарықтың көшбасшысы, Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің құрдасы — «Кублей» ЖШС — екінші рет «халық үшін тауарлар шығаратын үздік кәсіпорын» номинациясы бойынша «Алтын сапа — 2021″өндірушілер арасындағы еліміздің бас байқауының жеңісіне ие болды. Алтын сапаның кепілді стандарты және оның кең ассортименті «Кублей» өнімдерінің көптеген қазақстандық отбасылар үшін тұтыну қоржынының негізгі құраушыларының бірі болуына мүмкіндік берді. Редакция ЖШС директоры Талғат Мәлікұлы Берекешевтен компанияның даму кезеңдері туралы айтып беруді сұрады.
— Талғат Мәлікұлы, Сіздерді және сіздің ұжымды ҚР Президентінің «Алтын сапа» байқауының ең жоғары және лайықты марапатымен құттықтаймыз. Компанияның 30 жылдық мерейтойы қарсаңында және ел Тәуелсіздігінің 30 жылдық мерейтойы жылы үшін тамаша сыйлық. Бүгінгі таңда сіздің дәмді өнімдеріңізді таныстыру қажет емес. Барлығы неден басталды?
— Сізге үлкен рахмет.
Барлығы 30 жыл бұрын басталды, ауылшаруашылық институтын бітіргеннен кейін мені «Экономист» мамандығы бойынша «Родник Новый» колхозына бөлді, ұжымшар тарағанға дейін жұмыс істедім. Содан кейін 1989 жылы туыстарыммен бірге несие алып, шаруашылыққа кеттім, қой өсірумен айналысып ет, жүн өндірдік. Бірақ КСРО ыдырағаннан кейін, мен, ауыл шаруашылығы құлдырап, деградация жүріп жатқанын түсіндім, барлық базарларда «Гайдар шок терапиясының» салдарынан бір килограмм етті дизель отынының литріне айырбастап жатты. 90-жылдары елде күйреу болды, зауыттар мен фабрикалар жабылып, колхоздар ыдырады. 1992 жылы маған ауыл шаруашылығынан кету туралы шешім қабылдауға тура келді, нарықта біраз уақыт өткіздім, қандай өнімге сұраныс көп екенін түсінуге тырыстым. Халық Қытайдан, Түркиядан киім, аяқ киім алып келді, азық-түлік тапшылығы пайда бола бастады. Дағдарыс кезінде адамдар ұзақ сақтау мерзімі бар өнімдерді алды, барлығы отбасын асырауы керек еді, ал тұрақсыз жалақы кезінде адамдар азық — түлік консервілерін жинады. Сондықтан мен сол кезде оларға ставка жасадым. Консервілерді және қандай жабдықты өндірудің негізін білу үшін Орал кітапханаларында бірнеше кітапты тексеруге тура келді, ол кезде Интернет болған жоқ. Содан кейін өзімнің ИЖ көлігіммен Симферополь қаласына «Крымпродмаш» зауытына бардым, зауыт бүкіл КСРО-да консервацияға арналған жабдықтар шығарды. Онда зауыт жұмысшылары жабдықтың қалай жұмыс істейтінін көрсетті, инженерлерден жабдықтың қалай құрылатынын білдім.
Ол кезде менде ақша болған жоқ, Алматыда USAID америкалық желісі бойынша доллармен несие алуға болатын еді, мен бизнес жоспар құрдым, оны қорғап, маған несие берді. 1992 жылы мен кәсіпорынды тіркедім. Өндіріс алаңын сатып алдым – бұл өлшемі 60 кв-тан аспайтын шыны ыдысты қабылдау пункті болды, онда консервіленген ет өндіретін шағын цех қойылды. Барлығы 10 адам жұмыс істеді. Шамамен екі жыл бойы автоклавта етті банкаларға өзім салып, өзім бұқтырып жүрдім. Біз күніне 500 банка шығардық, бірінші рет ГОСТ пен стандарттарға сәйкес алғашқы бұқтырған етті бірден базарға шығардым. Ол кезде бұқтырылған ет базарларда өткен жоқ, оларды самопал деп ешкім алғысы келмеді, себебі ,Орал мен Семей ет комбинаттарының атақты зауыттық консервілері болды. Бірақ, менің отбасым, балаларым, несием болды сол үшін тығырықтан шығу керек болды. Сондықтан, 2-3 жыл бойы консервілерді базарларда таратып, базардағы әжелерден консервілерді сатуды сұрадым, оларды зауыттық бағадан төмен сатты. Әр жолы олар алдыңғыға қарағанда көбірек сатты, тұрақты клиенттер пайда бола бастады.
Халық баяу біздің бұқтырылған етті тани бастады, ассортиментті кеңейте бастадық, сіз оған сенбейсіз, бірақ өндірісті көтеруге көмектескен бұқтырылған ет емес, томаттағы кильки болды, бұл бүкілхалықтық сүйікті өнім болды, олар үлкен көлемде сатылып, оған кезек болды. Томаттағы кильканың арқасында Кублей бизнесті аяққа тұрғыза алды. Үш онжылдық ішінде компания 60 шаршы метрден 25 мың шаршы метрге дейін өсті. «Кублей» ЖШС директоры өз қаражаты есебінен жалпы қызметкерлер саны 650 адамнан тұратын екі зауыт құрды, шығарылатын өнім ассортиментін ұлғайтты және «Кублей» бұқтырмасы тұтынушыларының географиясы ел шекарасынан асып кетті. Консерві зауыты 200 мыңға дейін консервілер шығарады, 12 цехтың өндірісінде заманауи еуропалық жабдықтар орнатылған. Консерві зауытында біз консервілерге арналған қақпақтар мен контейнерлерді шығарамыз, ал, қалайыны отандық өндірушіден «Арселормиталл» АҚ сатып аламыз.
Биылғы жылы біздің консерві зауыты ұжымының жұмысы «Алтын сапа — 2021» байқауының «Халық тұтынатын тауарлар шығаратын үздік кәсіпорын» номинациясы бойынша жеңіспен танылып, марапатталды. Екінші зауыт — жаңадан мұздатылған ет пен жартылай фабрикаттарды өндіруге арналған сою желілері бар ет өңдеу зауыты. Ол 5-6 жыл бұрын салынған, қалдықсыз өндіріс зауыты. Өткен өмірге қарап ойлансам, мен өзімнің бизнесімнің болашағын көрген жоқпын, себебі мемлекеттік қызметтегілердің жалақылары өспеді, зейнетақы өте төмен болды. Мен «банан елі» болып қаламыз деп ойладым және өндіріс қуатын арттыру туралы ой ақымақтық деп санадым. Бірақ 2000 жылдардың басында бюджет қызметкерлерінің жалақысын көтеру, зейнетақыны көбейтудің арқасында сатып алу қабілеті өсе бастады. Елде тамақтарға, өнімдерге сұраныс пайда бола бастады, өндіріс баяу қайта тіріле бастады, сондықтан мен өндірісті дамытуға және кеңейтуге шешім қабылдадым.
— Шығарылатын өнімнің ассортименті қаншалықты кең?
— Біздің консервілеу өнімдеріміздің ассортименті ет комбинатының өнімдерін есептемегенде 70-ке жуық атауды құрайды, бұрын 100-ге жуық болды, бірақ саңырауқұлақтар мен көкөністер нарыққа кірмеді, оларды тек мереке жақындағанда ғана алды. Біз барлық дерлік ет өнімдерін, балық консервілерін, дайын тағамдар, бұршақ, жүгері, паштет және сүт өнімін шығарамыз. «Кублей» ЖШС-нің барлық өнімі пайдалануға толық дайын. Жұмыстан үйге келіп, бұқтырылған етпен тағам дайындау өте тез.
— Сіз Тұтынушылардың ұлттық дәмдік талғамдарын ескересіз бе?
— Әрине, онсыз болмайды, сатып алушылар үшін ол тренд. Біз адамдарға қажет трендті ұстаймыз және осы өнімді шығаруға шешім қабылдаймыз. Бүгінде өндірісте күн сайын сұранысқа ие консервілер – жылқы еті, қазы, қазақша ет, қуырдақ, шұжық, лагман және палау.
- Тұтынушыларды жаңа өнімдермен жиі қуантасыз ба?
— Қазір жоқ, консервілер-бұл консервативті өнім халықтың дәстүрі мен тарихи тәжірибесіне негізделген. Егер Америкада консервіленген ананастарды жақсы көретін болса, онда бізде мұндай дәстүр жоқ, сондықтан оны өндірудің мағынасы жоқ. Сол Америкада треска бауырына сұраныс жоқ, ал бізде треска бауырын тұтыну мәдениеті бар.
— Сіздің өніміңіздің бәсекелестік артықшылығы неде?
— Қолайлы баға және тұрақты сапа бұл «Кублей» компаниясының елдердің нарықтарында қалуға артықшылық беретін екі фактор.
— Экспорттық бағыт қаншалықты тиімді дамуда?
— 15 жыл бұрын «Кублей» өнімі Қазақстан шекарасынан асып, сыртқы нарықтарды игеруге көшті. Қазір Ресей, Қырғызстан, Түркіменстанға түрлі сұрыпталымдағы консерві өнімдерінің экспорты тұрақты негізде жүргізілуде, жақын арада Өзбекстан елімен толықтырылады. Кублейдің ішкі саясаты бар, ол өндірілген өнімнің 10 пайызын экспортқа жібереді, бұл сыртқы нарықтардың тұрақты емес екендігіне байланысты, олардың салалық министрліктері біз үшін нарықты ашады немесе жабады. Сондықтан біз экспортты кеңейтпеуге шешім қабылдадық. Бұдан әрі, егер біз басқа елдегі нарық үлесін алатын болсақ, онда бізге осы елдің қадағалау органдары тарапынан бірден теріс көзқарас келеді. Олар осы елге әкелуге тыйым салу үшін кез-келген ілмектерді табуға тырысады. — Қазақстанда қалдықсыз және ілеспе өндірісті ұйымдастыратын компаниялар әлі де аз. «Кублей» таңдаулылар қатарына кіреді. Қазіргі уақытта бізде консерві өнімдерін шығаратын екі зауыт және ет өңдеу кешені бар, оның аумағында сою қалдықтарын қайта өңдеу цехы бар, бұл өндірісті қалдықсыз етуге мүмкіндік береді. Мұны Жасыл экономика деп атайды. Біз оған ұмтыламыз.
Біз сүйектерді, ет-сүйектеі сіңірлерді, сүйек ұнына және техникалық майға өңдейміз. Ет пен сүйектен жасалған ұн үлкен сұранысқа ие, өйткені бұл құс фабрикалары үшін экологиялық таза ақуыз тамағы екенін түсінеді. Техникалық май сабын өндірісінде қолданылады, біздің май өндіру қарқыны қазақстандық кәсіпорындардың керегін жабуға да жетпейді. Сондай-ақ, біз терілерді WET BLUE жартылай фабрикатына өңдейміз, өкінішке орай, біздің елде былғары галантереясы аз дамыған, ал жартылай фабрикат Италия мен Түркияға сатылады.
— Сіздің жоспарларыңыз?
— Біздің жоспарларымыз барлық өндірушілер сияқты тұтынушының барлық талаптарына жауап беретін сапалы және сұранысқа ие өнімді өндіре отырып, халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады.
— Алдағы уақытта табыс тілейміз!
«Кублей» – любимый производитель
Лидер отечественного рынка по производству широкого ассортимента мясной продукции, ровесник Независимости Республики Казахстан – ТОО «Кублей» – второй раз было удостоено победы главного конкурса страны среди производственников «Алтын Сапа-2021» в номинации «Лучшее предприятие, выпускающее товары для населения». Гарантированный стандарт золотого качества и ее широкий ассортимент позволили стать продуктам «Кублей» одним из основных составляющих потребительской корзины для многих казахстанских семей. Об этапах развития компании редакция попросила рассказать директора ТОО Талгата Маликовича Берекешева.
– Талгат Маликович, поздравляем Вас и Ваш коллектив с самой высокой и очень заслуженной наградой конкурса Президента РК «Алтын Сапа». Прекрасный подарок компании накануне ее 30-летия, да еще и в год 30-летнего юбилея Независимости страны. Сегодня Ваша вкусная продукция не нуждается в представлении. А с чего все начиналось?
– Огромное спасибо Вам. Все началось 30 лет назад, после окончания сельхозинститута меня по специальности «Экономист» распределили в колхоз «Родник Новый», работал там до начала распада колхоза. Потом в 1989 году вместе с родственниками, взяв кредиты, ушел в фермерство, занимались разведением овец, производили мясо, шерсть. Но после развала СССР я понимал, что сельское хозяйство идет в упадок, шла деградация, все из-за «гайдаровской шоковой терапии» на рынках килограмм мяса обменивали на литр солярки.
В 90-х годах в стране была разруха, закрывались заводы и фабрики, распадались колхозы. В 1992 году пришлось принять решение уйти из сельского хозяйства, некоторое времени проводил на рынке искал чем заняться, пытался понять, на какой продукт бОльший спрос. Народ поголовно челночили, был завоз одежды, обуви из Китая, Турции, начал образовываться дефицит продуктов питания. В кризисное время люди брали продукты с долгим сроком хранения, всем нужно было кормить семью, а при нестабильной зарплате народ запасался провиантом – консервами. Поэтому в то время я сделал ставку на них. Чтобы узнать основу, как производить консервы и на каком оборудовании, пришлось проштудировать не одну книгу в уральских библиотеках, интернета тогда не было. После – лично поехал на своем «пирожке» «ИЖ» на завод «Крымпродмаш», в город Симферополь, завод на весь СССР производил оборудование для консервации. Там на заводе заводчане показали, как работает оборудование, узнал у инженеров, как устроено оборудование.
В то время денег у меня не было, и как раз в Алматы можно было по американской линии USAID взять кредит в долларах, я составил бизнес-план, защитил его и мне выдали кредит. В 1992 я зарегистрировал предприятие, купил производственную площадь – эта был пункт приема стеклотары размером не больше 60 кв, там поставили мини-цех по производству мясных консервов. Всего работало не больше 10 человек. Около двух лет сам варил тушенку в автоклаве, раскладывал мясо по банкам. В день мы выпускали 500 банок, в первый раз, когда я произвел первую тушенку согласно ГОСТу и стандартам, сразу отправился на рынок. В то время тушенка не шла, были известные заводские консервы мясокомбинатов Уральска и Семипалатинска, никто не хотел их брать, говорили, что привез самопал. Но у меня семья, дети, кредит, выживать надо было. Так что в течении 2-3 лет просил бабушек продавать консервы, раздавал им на рынках, продавали ниже заводской цены. И с каждым разом продавали больше предыдущего, появились постоянные клиенты.
Потихоньку народ стал признавать нашу тушенку, стали расширять ассортимент, вы не поверите, но костяк, который помог поднять производство, была не тушенка а килька в томате, это был всенародно любимый продукт, ее раскупали упаковками, была очередь на нее. Благодаря кильке в томате «Кублей» смог поднять бизнес.
За три десятилетия компания выросла с 60м2 до 25 тыс. кв. метров. За счет собственных средств директор ТОО «Кублей» создал с нуля два завода с общей численностью сотрудников 650 человек, увеличили ассортимент выпускаемой продукции, и география потребителей «Кублеевской» тушенки уже заступила за границы страны. Консервный завод выпускает до 200 тысяч консервов, в производстве – 12 цехов, где уставлено современное европейское оборудование. На консервном сами производим крышки и тару для консервов, закупаем жесть у отечественного производителя АО «АрселорМиттал».
В этом году работа нашего коллектива консервного завода была признана и удостоена победой главного конкурса страны «Алтын Сапа-2021» в номинации «Лучшее предприятие, выпускающее товары для населения». Второй завод – это мясоперерабатывающий завод с убойными линиями для производства свежезамороженого мяса и полуфабрикатов, он был построен 5-6 лет назад, там налажено безотходное производство.
Когда оглядываюсь назад, я не видел будущего своего бизнеса, доходы у населения были низкие, у бюджетников заработные выплаты не повышали, пенсии не увеличивали. Думал, что останемся «банановой страной», и мысль о наращивании мощности производства считалось глупой. Но вначале 2000-х стала расти покупательская способность благодаря повышению зарплат бюджетникам, увеличение пенсии. В стране появился спрос на продукты, вещи, потихоньку начало воскресать производство, вот я и решился на развитие и расширение производства.
– Насколько широк ассортимент выпускаемой продукции?
– Наш ассортимент консервной продукции составляет около 70 наименований, не считая продукции мясокомбината, раньше было около 100, но грибы и овощи не зашли на рынок, их брали только ближе к праздникам. Мы выпускаем практически все мясные, рыбные консервы, готовые блюда, горошек, кукурузу, паштеты, молочку. Вся продукция ТОО «Кублей» полностью готова к употреблению. Пришел с работы домой и быстро сварил тушенку с рожками.
– Вы учитываете национальные вкусовые пристрастия потребителей?
– Конечно, без этого никак, за покупателями тренд. Мы улавливаем тренд, что необходимо людям, и принимаем решение производить этот продукт. В производстве сейчас консервы, которые востребованы ежедневно – это конина, казы, мясо по-казахски, куырдак, шужык, лагман и плов.
– В чем конкурентное преимущество вашей продукции?
– Умеренная цена и стабильное качества – это два фактора, дающие преимущества компании «Кублей» удержаться на рынках стран.
– Новинками часто балуете потребителей?
– Сейчас нет, консервы – это консервативная продукция, основана на традиции и историческом опыте народа. Если в Америке любят очень консервированные ананасы, то у нас такой традиции нет, поэтому производить лишено смысла. В той же Америке нет спроса на такую продукцию, как печень трески а у нас есть культура потребления печени трески.
– Насколько эффективно развивается экспортное направление?
– 17 лет назад продукция «Кублей» перешагнула границы Казахстана и перешла к освоению внешних рынков. Сейчас на постоянной основе проводится экспорт консервной продукции разного ассортимента в Россию, Киргизию, Туркменистан, скоро пополнится страной Узбекистан. У «Кублей» есть внутренняя политика, что на экспорт следует отправлять лишь 10 процентов от произведенной продукции. Это связано с тем, что внешние рынки РК не стабильны, их профильные министерства то открывают для нас рынок, то закрывают. Поэтому нами было принято решение не расширять экспорт. Далее, если мы захватываем долю рынка в другой стране, к нам сразу негативные отношение со стороны надзорных органов этой страны. Стараются найти любую зацепку, чтоб запретить ввоз в эту страну.
– В Казахстане пока еще мало компаний, организовывающих безотходное и сопутствующее производство. «Кублей» входит в число избранных.
– На данный момент у нас два функционирующих завода по производству консервной продукции и мясоперерабатывающий комплекс, на территории которого находится цех по переработке бойных отходов, что позволяет делать производство безотходным. Это называется «зеленая экономика». Мы стремимся к ней. Перерабатываем кости, жилки в мясокостную, костную муку и технический жир. Мясокостная мука пользуется огромным спросом, так как все понимают, что это экологически чистый белковый корм для птицефабрик. Технический жир используется в мыловаренном производстве, нашего производства жира не хватает даже для покрытия казахстанских предприятий. Также мы перерабатываем шкуры в полуфабрикат WET BLUE, к сожалению, в нашей стране несильно развита кожгалантерея, и полуфабрикат продается в Италию и Турцию.
– Ваши планы?
– Наши планы – как у всех производителей: удовлетворить потребности населения, производя качественную и востребованную продукцию, отвечающей всем требованиям потребителя.
– Желаем дальнейших успехов!
