Алтын Сапа
Алмагүл Айқан, «AYKAN» ЖШС негізін қалаушы және директоры, Түркістан облысының сүт өңдеу кәсіпорындары қауымдастығының төрайымы, Түркістан облысы Іскер әйелдердің аймақтық кеңесінің мүшесі Алмагуль Айкан, учредитель и директор ТОО «Айкан (AYKAN)», председатель Ассоциации молокоперерабатывающих предприятий Туркестанской области, член регионального Совета деловых женщин Туркестанской области
Ғасырлар бойы адамдар сүттің емдік қасиетін жоғары бағалаған. Әйгілі Гиппократ сүтті дәрі деп атаса, ал Авиценна сүттің адам үшін ең жақсы тағам екенін дәлелдеген. Бүгінгі таңда еліміздің 17 аймағындағы қазақстандық тұтынушыларға сапасы мен қасиеті керемет сүтті республиканың сүт нарығындағы ең ірі кәсіпорындарының бірі – 2022 жылдың қорытындысы бойынша «Қазақстанның Үздік тауары» республикалық байқауының жеңімпазы атанған «AYKAN» ЖШС ұсынып отыр. Бұл жоғары атақ үшін еліміздің 150-ге жуық тауар өндірушілері бақ сынасты.
– Алмагүл Құдайбергенқызы, сізді және сіздің «AYKAN» компаниясының ұжымын осындай елеулі және лайықты жеңісіңізбен құттықтаймыз! Сіз инновациялық, қалдықсыз, экологиялық таза өндіріс құра алдыңыз. Әлеуметтік маңызы бар және пайдалы өнімдердің бүкіл ассортименті жылдан-жылға көптеген тұтынушылардың көңілінен шығып, жоғары бағаға және оң пікірлерге ие болды. Мұның бәрі қалай басталды және әрине, «AYKAN» жетістігі неге негізделген?
– «AYKAN» компаниясын сенімді түрде отбасылық бизнес деп атауға болады. Біз оны сенімді серіктес және өз ісінің кәсіби маманы-өзімнің күйеуіммен бірге жүргіземіз. Бұл отбасылық бизнестің форматы балаларымыздың болашақ мамандығын айқындады. Отбасылық бизнес жақсы, себебі сіз өз мүмкіндігіңізді толық іске асыра аласыз, мінездің мықтылығын сынай аласыз және сапалы, табиғи және денсаулыққа пайдалы отандық өнімдердің кең ауқымын шығаруға бар күш-жігеріңізді сала аласыз. Маған бизнесімде басқа компанияны басқаруда 12 жылдық тәжірибем көмектеседі.
Барлығы шағын цехтан басталды, онда күйеуім екеуміз кейін «Эмир» деп аталатын жартылай жұмсақ үш рет термиялық өңдеуден өткен ірімшікті дайындай бастадық, ал 2012 жылы сүт өнімдерін өңдейтін шағын цех іске қосылды. Бұл «AYKAN»ЖШС-нің құрылуына негіз болды, ал біздің фамилиямыз кәсіпорын атауына ие болды. Содан бері 10 жыл өтті. Әрине, көптеген қиындықтар мен мәселелер болды, бірақ біз ешқашан өкінген емеспіз.
– Отбасылық күш-жігердің бірігуі мен шағын өңдеу зауыты сіздің компанияңыздың дамуының бастапқы іргетасы болды ма?
– Әрине, болды, бірақ мемлекеттің қолдауы мен кәсіпкерлікті дамыту бағдарламаларынсыз бүгінгі даму туралы айтудың да мәні болмас еді. Жоғарыда айтқанымдай, 2012 жылы шағын зауыт іске қосылды, ал қазірдің өзінде 2017 жылы «Даму» Қорының қолдауымен біз ең заманауи өндірістік құрал-жабдықтарды сатып алдық, 2019 жылдың шілдесінде біз бүкіл «Эмир» зауытын қайта жарақтандыруды аяқтап, өндірістік қуатты тәулігіне 100-130 тонна сүт өңдеу деңгейіне дейін арттырдық. 2021 жылдың жазында біз сүзбе, құрғақ сүт және сарысу шығаратын техникалық стандарттар бойынша заманауи зауытты іске қостық. Біз қалдықсыз сүт өңдеу технологиясын жасадық! Өйткені, бүгінгі таңда қоршаған ортаның ластану деңгейін төмендететін экологиялық таза өндірісті енгізу, сондай-ақ сүтті өнеркәсіптік өңдеу процесінде оның барлық компоненттерін толық және ұтымды пайдалануға үлкен көңіл бөлу өте маңызды.
Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған бағдарламасының үшінші бесжылдығы аясында кәсіпорын импортты алмастыратын азық-түлік өнімдерін өндіру көлемін арттыруды жалғастыруда.
Соның нәтижесінде бүгінде «AYKAN» компаниясының өңдеу орындары бірнеше өндіріс орындарында орналасып, компания ғылыми-өндірістік кластер деңгейіне жетті.
— Алмагүл Құдайбергенқызы, оқырмандарымыз өндірістің қыр-сырын білуге және өндірісіңіздегі сапаны қамтамасыз етуге қызығушылық танытады.
– Бүгінгі таңда «AYKAN» ЖШС өнімдері бүкіл Қазақстан бойынша сұранысқа ие және жоғары сапа стандарттарына сәйкес келеді. Біздің компания еліміздегі интеграцияланған сапа жүйесін, оның ішінде ҚР СТ ISO 9001-2016 сапа менеджменті жүйесінің сәйкестік сертификатын, ҚР СТ ISO 22000-2019 Азық-түлік қауіпсіздігі менеджмент жүйесінің сәйкестік сертификатын және Халал сертификатының түпнұсқасын енгізген санаулы компаниялардың бірі болып табылады. Біз өнімді өндіру және сақтау кезінде барлық санитарлық нормалардың сақталуын қамтамасыз етеміз.
Тұтынушыны тек тамаша сапалы өніммен ғана ұстай аласыз. Мен, әрине бұл ұғымға өнімнің табиғилығын да қосамын. Сондықтан өнімдерді өндіру үшін тек табиғи сүт пен ешкі сүтінен алынған ашытқы қолданылады.
Республиканың сүт өнеркәсібіндегі жетістігіміз тек көлеммен ғана емес, қайталап айтамын, компанияның тұтынушыларға табиғи, сапалы, құрамы таза отандық өнімді ұсынуымызбен түсіндіріледі. Сырттан әкелінетін ірімшіктерде қолданылатындай, ірімшіктердің жарамдылық мерзімін ұзарту үшін тұрақтандырғыштарды қолданбаймыз, бірақ біз өз өніміміздің пайдасын басты назарда ұстаймыз. Біз шетелден тек түрік ірімшігінің ашытқысын өндіріске әкелеміз. Бүгінгі таңда бұл айтарлықтай бәсекелестік артықшылық.
Мысал ретінде біз «Эмир» брендімен шығатын өнімдерімізді айта аламыз. Ол Түркияда шығарылған жоғары технологиялық жабдықта және түрік технологиясы бойынша шығарылады. «Эмир» ірімшігінің 12 түрінің әрқайсысында ақуыз, кальций және магний сияқты көптеген құнды дәрумендер бар. Бұл ірімшік керемет нәзік, дәмді және жұмсақ сүтті дәмі мен ірімшіктің дұрыс консистенциясының арқасында ең батыл аспаздық шедеврлер үшін пайдаланылады.
Кәсіпорынның табысты дамуының кепілі — өнімдеріміздің ассортиментін үнемі кеңейту және дәмі мен тағамдық қасиеттерін жақсарту деп білемін.
Болашақта бұдан да тиімді өндіріс құру, сұранысқа ие өнім түрлерін кеңейту және экспортқа шығару міндеті тұрғанын түсінетін, креативті ойлайтын мамандардан құралған 50 адамнан тұратын кәсіби ұжым бар.
– «Қазақстанның үздік тауары» байқауында лайықты түрде алдымен облыстық, одан кейін республикалық деңгейде жеңімпаз атандыңыздар. Өндіріс процесінде қандай басқару құралдарын қолданатындарыңызды білгім келеді?
– Өндірісті ұйымдастыруда біз ең алдымен тұтынушылардың өмір сүру сапасын жақсартатын, өндіру құрамы нақты анықталған, сенімді және пайдалы сүт өнімдерімен қамтамасыз етуге негізделген компанияның миссиясын басшылыққа аламыз.
Сондықтан біз басқару әдіс-тәсілдерін біріктіріп қолданамыз. Олардың барлығы өндірістің технологиялық процесіне анық енгізілген, бұл жақсы нәтиже береді және мақсат пен міндеттерге уақтылы және ұтымды жетуге мүмкіндік береді. Сүтті өңдеу және ірімшік өндіруге маманданған біздің компания үшін өнім, баға, бәсеке, сұраныс, ұсыныс және т.б. бойынша терең маркетингтік зерттеулер негізге алынады. Барлық алынған нәтижелер мен деректер қысқа мерзімді стратегиялық іс-шаралардың перспективалық негізін құрайды. Әрі қарай, негізгі басқару функцияларын дәйекті жүзеге асыру арқылы біз жалпы Компанияның тиімділігін арттырамыз.
Міне, жақсы мысал. Біз өндірісімізді «Эмир» сауда белгісімен бірнеше ірімшік түрлерінен бастадық. Содан кейін, жұмыс барысында ассортиментті кеңейту қажет деген қорытындыға келдік және өнімнің жаңа түрлерін шығара бастадық: «Моцарелла», тұздықтағы фета ірімшігі, «Адыгей» фета ірімшігі және өңделген «Невский кремді» ірімшігі. Зауыт қайта жарақтандырылғаннан кейін өнім ассортименті сатып алушылар арасында да жоғары сұранысқа ие дәмді «Сулугуни», «Голландиялық» қатты ірімшік, «Сметанковый» ірімшігі, тұздықтағы чечилмен толықты. Бұл бағыттағы жұмыстар тоқтамайды.
– Алмагүл Құдайбергенқызы, уақытыңызды бөліп бізбен кездесіп, кәсібіңіз туралы мазмұнды әңгімеңіз үшін рахмет. Сіз жасаған барлық жақсы істер одан әрі дамып, жаңа істер мен бастамаларыңызға сәттілік, тұрақтылық, өркендеу серік болсын! Қысқа мерзімде Қазақстандағы ең ірі сүт және сүт өнімдерін өндірушіге айналуларыңызға тілектеспіз!
На протяжении столетий люди высоко ценили целебные свойства молока. Знаменитый Гиппократ называл молоко лекарством, а Авиценна утверждал, что молоко – это лучшая пища для людей. Совершенную формулу качества и свойств молока казахстанским потребителям 17 регионов страны сегодня предлагает один из крупнейших игроков молочного рынка республики – ТОО «AYKAN», ставшее победителем республиканского конкурса «Лучший товар Казахстана» по итогам 2022 года. Боролись за это высокое звание почти 150 производственников страны.
– Алмагуль Кудайбергеновна, поздравляем Вас и коллектив Вашей компании «AYKAN» с такой знаменательной и заслуженной победой! Вы смогли создать инновационное, безотходное, экологически чистое производство, а вся ассортиментная линейка социально значимой и полезной продукции из года в год находят свое признание, высокие положительные оценки и отзывы в огромном кругу потребителей. Как все начиналось и, конечно, на чем построен успех компании «AYKAN»?
– Компанию «AYKAN» с уверенностью можно назвать семейным бизнесом. Ведем мы его с моим супругом, надежным партнером и профессионалом своего дела. Именно формат семейного бизнеса определил будущую специальность и наших детей. Семейный бизнес хорош тем, что можно полностью реализовать свой потенциал, испытать силу характера и приложить максимум усилий для выпуска широкой линейки высококачественной, натуральной и полезной отечественной продукции. Помогает мне в бизнесе и наработанный 12-летний опыт руководства другой компанией.
Все начиналось с небольшого цеха, в котором мы с мужем стали варить полумягкий сыр тройной термообработки, впоследствии получивший название «Эмир», а в 2012 году был запущен небольшой молочно-перерабатывающий завод. Это стало основанием для создания ТОО «AYKAN», а в основу названия компании легла наша фамилия. С тех пор прошло 10 лет. Конечно, возникало немало сложностей и проблем, но мы ни разу не пожалели об этом.
– Синергия семейных усилий и небольшой перерабатывающий завод стали отправной точкой в развитии Вашей компании?
– Безусловно, стали, но без поддержки государства и программ по развитию бизнеса, говорить о сегодняшнем развитии не имело бы смысла. Как я уже говорила, в 2012 году был запущен небольшой завод, а уже в 2017 году при поддержке фонда «Даму» мы смогли приобрести самое современное производственное оборудование, в июле 2019-го удалось завершить переоснащение всего завода «Эмир» и увеличить производственную мощность до уровня переработки 100-130 тонн молока в день. Летом 2021 года мы запустили современный по техническим меркам завод по производству творожного сыра, сухого молока и сыворотки. Нами была разработана безотходная технология переработки молока! Ведь сегодня очень важно внедрять экологически-чистое производство, снижающее уровень загрязнения окружающей среды, а также уделять большое внимание полноценному и рациональному использованию всех составных частей молока в процессе его промышленной переработки.
В рамках третьей пятилетки программы индустриально-инновационного развития РК на 2020-2025 годы компания продолжает наращивать объемы выпуска импортозамещающего продовольствия.
В результате сегодня перерабатывающие мощности «AYKAN» размещаются на нескольких производственных площадках, а компания достигла уровня научно-производственного кластера.
– Алмагуль Кудайбергеновна, нашим читателям интересно узнать тонкости производства продукции и обеспечения качества на Вашем производстве.
– Сегодня продукция ТОО «AYKAN» востребована на территории всего Казахстана и соответствует высоким стандартам качества. Наша компания – одна из немногих в стране, кто внедрила интегрированную систему качества, включающую Сертификат соответствия системы менеджмента качества СТ РК ISO 9001-2016, Сертификат соответствия системы менеджмента безопасности пищевой продукции СТ РК ISO 22000-2019 и оригинал сертификата «Халал». Мы обеспечиваем соблюдение всех санитарных норм производства и хранения производимой продукции.
Завоевать потребителя и удержать его можно только отменным качеством продукции. В это понятие я вкладываю, конечно, и натуральность продукта. Поэтому для изготовления продукции используется только натуральное молоко и закваска из козьего сычуга.
Наши успехи в молочной отрасли республики объясняются не только объемами, но и, повторюсь, способностью компании предложить покупателям натуральный, качественный, полезный для здоровья отечественный продукт. Мы не используем стабилизаторы для продления срока хранения сыров, как это практикуется в импортируемых сырах, а делаем акцент на пользе своего продукта. И завозим из-за рубежа для производства только турецкую сырную закваску. На сегодняшний день это весомое конкурентное преимущество.
В качестве примера можно привести нашу продукцию под брендом «Эмир». Она производится на высокотехнологичном оборудовании производства Турции и по турецким технологиям. Каждый из 12 видов сыра «Эмир» содержит много ценных витаминов, в том числе белок, кальций, магний. Он невероятно нежный и вкусный, а благодаря своему мягко-молочному послевкусию и правильной сырной консистенции идеально подходит для самых смелых кулинарных шедевров.
Считаю, что залогом успешного развития компании является постоянное расширение ассортимента и улучшение вкусовых, питательных свойств нашей продукции.
Создает ее команда профессионалов из 50 человек, творчески мыслящих специалистов, понимающих, что задача на перспективу – создать еще более эффективное производство, расширять ассортимент востребованной продукции и выходить на экспорт.
– Вы заслуженно стали победителем в конкурсе «Лучший товар Казахстана» сначала на региональном, а затем на республиканском уровне. Очень хотелось бы узнать, какие инструменты менеджмента Вы используете в рабочих процессах производства?
– В организации производства мы руководствуемся в первую очередь миссией Компании, в основе которой лежит предоставление потребителям надежной и здоровой молочной продукции с четко выраженным происхождением, которая повышает качество жизни людей.
Поэтому мы используем совокупность методов и приемов управления. Все они четко выстроены в технологический процесс производства продукции, что дает хороший результат и позволяет целесообразно, своевременно и рационально достигать поставленных целей и задач. Для нашего предприятия, специализирующегося на переработке молока и производстве сыров, основополагающими данными являются глубокие маркетинговые исследования на предмет продукта, цены, конкуренции, спроса, предложений, и т. д. Все полученные результаты и данные ложатся в основу мероприятий краткосрочной стратегии, далее, путем последовательного осуществления основных функций менеджмента, мы получаем повышение эффективности деятельности Компании в целом.
Вот наглядный пример. Мы начали свое производство с нескольких видов сыров под торговой маркой «Эмир». Затем в процессе работы пришли к выводу, что необходимо расширить ассортимент и начали выпускать новые виды продукции: «Моцареллу», брынзу в рассоле, брынзу «Адыгей» и сыр плавленый «Невский сливочный». После переоснащения завода ассортиментный ряд пополнился вкусным «Сулугуни», сыром твердым «Голландский», сыром «Сметанковый», чечилом в рассоле, которые тоже пользуются высоким спросом у покупателей. И работа в данном направлении не прекращается.
– Алмагуль Кудайбергеновна, спасибо Вам, что нашли время встретиться с нами, и за такую содержательную историю о Вашем бизнесе. Пусть все лучшее, что уже сделано Вами, получит дальнейшее развитие, а новым делам и начинаниям сопутствует удача, стабильность и процветание. Желаем поскорее стать крупнейшим производителем молока и молочной продукции на территории Казахстана!